Πολλές σελίδες από την νεότερη ιστορία της Καλαμάτας και της Μεσσηνίας παραμένουν άγνωστες. Μια από αυτές είναι η μεγαλειώδης κινητοποίηση με πρωτοβουλία του ΕΑΜ στις 24 Ιουλίου 1943, κατά της καθόδου των Βουλγάρων φασιστών στη συνέχεια μεγάλων κινητοποιήσεων που είχαν γίνει στη Βόρεια Ελλάδα. Εκείνο το βράδυ η πόλη μετρούσε νεκρούς και τραυματίες από τη δολοφονική επίθεση των Ιταλών εναντίον των πολιτών που διαδήλωναν κατά της καθόδου των Βουλγάρων φασιστών. Νεκροί έπεσαν ο Σπύρος Γρίβας 24 χρονών τελειόφοιτος Νομικής από τη Μεθώνη, ο Γ. Μιχαλόπουλος και ο Κοκκίνης. Γεγονότα άγνωστα στην πόλη που θάφτηκαν από το μετεμφυλιακό καθεστώς γιατί δεν ήταν σύμφωνα με το «εθνικό αφήγημα». Γεγονότα για τα οποία δεν γίνεται καμία αναφορά και δεν υπάρχει ένα μνημείο για να δείχνει τον ξεσηκωμό του λαού της πόλης για μια υπόθεση που συγκλόνισε την Ελλάδα τον Ιούλιο του 1943.

Ευτυχώς υπάρχουν κάποιες λιγοστές πληροφορίες και ένα φύλλο της εφημερίδας «Ελληνική Σάλπιγγα» (Οργανο της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΕΑΜ – Η εφημερίδα υπάρχει στην πλούσια συλλογή της Λαϊκής Βιβλιοθήκης που έχει ψηφιοποιηθεί) στις 30 Ιουλίου 1943 που περιγράφει με συγκλονιστικό τρόπο τα γεγονότα της 24ης Ιουλίου. Πρόκειται για κείμενο άγνωστο και παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και αρχίζει με το κύριο άρθρο: «Ο λαός της Καλαμάτας με τις απεργίες και διαδηλώσεις της 24ης Ιουλίου απέδειξε ότι δεν είναι πια διατεθειμένος να αναχθεί τη δουλεία και τη σκλαβιά των Γερμανών, Ιταλών και Βουλγάρων φασιστών. Η 24η Ιουλίου για τον καλαματιανό λαό ήταν μέρα εθνικού συναγερμού. Ηταν μέρα που το δέντρο της λευτεριάς ποτίστηκε με καινούργιο αίμα τριών ελλήνων πατριωτών, τριών ηρώων, τριών Εαμιτών, που με το αίμα τους αυτό δώσανε έμπραχτη απάντηση στους συκοφάντες για δήθεν Βουλγαροφιλία του ΕΑΜ.

Στις 24 Ιουλίου η εθνική κραυγή για τη λευτεριά βγήκε φλογερή και ακατανίκητη, τίποτε πια δεν μπορεί να σταματήσει το ελληνικό έθνος να βαδίσει οριστικά και τελεσίδικα για τον τελικό λυτρωμό.

Το αίμα των τριών ηρώων που πέσαν στο βωμό της λευτεριάς από τις υψηλότερες επάλξεις του Εθνικού Απελευθερωτικού Αγώνα ας είναι για μας ο ενωτικός κρίκος και η υποθήκη για να συνεχίσουμε τον αγώνα της λευτεριάς. Τα ονόματα Γρίβας, Μιχαλόπουλος, Κοκκίνης είναι τώρα σύμβολα ηρωισμού και αυτοθυσίας. Είναι φάρος που φωτίζει το δρόμο μας.

Γνήσιοι απόγονοι αι συνεχιστές του έργου των Παπαφλέσσα και Κολοκοτρώνη έπεσαν για την ελευθερία της Ελλάδας.

Ο Μεσσηνιακός λαός που τους κλαίει, και που η ιστορία του όπως και η ιστορία ολόκληρου του ελληνικού έθνους είναι από ατελείωτους αγώνες και θυσίες για τη λευτεριά, γνωρίζει πολύ καλά πως δεν πέθαναν. Πέρασαν στην αιωνιότητα! Σήμερα τα ονόματά τους γράφονται στις παράνομες εφημερίδες μας και στις πένθιμες καρδιές μας, αύριο όμως θα γραφτούν στο μεγάλο βιβλίο τη ιστορίας του έθνους μας.

Οσον αφορά τα κτήνη του φασισμού και τους εθνοπροδότες που ηνωμένα παρασκεύασαν το ματοκύλισμα, ας γνωρίζουν μια για πάντα – τους περιμένει η φωτιά και το σίδερο. Η ιστορία της ανθρωπότητας δεν έχει να δείξει τέτοια θηριωδία ενάντια σε άοπλο λαό.

Ορκιζόμαστε προ των ηρώων νεκρών μας να εκδικηθούμε. Και η εκδίκησή μας θα είναι φοβερή.

- Κατάρα στους δολοφόνους

- Θάνατος στους φασίστες και τα όργανά τους».

Στο ρεπορτάζ που ακολουθεί το κύριο άρθρο, γίνεται εκτενής περιγραφή της μεγάλης κινητοποίησης στην Καλαμάτα: «Η είδηση πως οι Βουλγάρικες ορδές του Βόρι πρόκειται να μπουν και στην Αθήνα ξεσήκωσε ανάμεσα στον καλαματιανό λαό, όπως και σ’ ολόκληρο τον ελληνικό λαό κύμα οργής και αγανάκτησης.

Από την προηγούμενη η ατμόσφαιρα της Καλαμάτας είνε πυρωμένο καμίνι. Οι προκηρύξεις του ΕΑΜ γίνονται ανάρπαστες. Επίσης έβγαλαν προκηρύξεις η ΕΠΟΝ και η Εθνική Αλληλεγγύη.

Το Σάββατο στις 24 Ιούλη πρωί πρωί από τις 7 παρουσιάζεται μια πυρετώδης κίνηση. Στις 9 το σύνθημα του ΕΑΜ της 24ωρης απεργίας όλου του λαού της Καλαμάτας έχει πραγματοποιηθεί. Απεργούν οι εργάτες, απεργούν οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι ιδιωτικοί, τραπεζιτικοί και ανωνυμίες, οργανώσεις δημοσίου δικαίου. Εμποροι, επαγγελματίες και βιοτέχνες κλείνουν τα μαγαζιά τους. Γιατροί και δικηγόροι εγκαταλείπουν τις εργασίες τους. Ολος ο λαός, από τη Φυτειά, Αγία Τριάδα, από την Παραλία και Νησάκι αρχίζει να κατεβαίνει στο κέντρο της πόλης. Η πλατεία της 23ης Μαρτίου πλημμυρίζει από ανθρωποθάλασσα. Στις 11 και 3ο δίνεται το σύνθημα της διαδήλωσης η οποία ξεκινάει από την πλατεία 23ης Μαρτίου και μπαίνει στην οδό Αριστομένους. ΟΙ ΕΑΜίτες και τα παιδιά της ΕΠΟΝ και ένας λόχος του ΕΛΑΣ όπως πάντα βρίσκονται μπροστά πρωτοπόροι. Η Καλαμάτα αντιλάλησε από τις μαχητικές κραυγές του λαού που είναι η κραυγή του έθνους και όλης της σκλαβωμένης ανθρωπότητας

«Κατάρα και θάνατος στους φασίστες

Κάτω οι δολοφόνοι Βούλγαροι

Ζήτω η Ελλάδα

Ζήτω το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ – ΕΠΟΝ

Είναι τα συνθήματα που ηλεκτρίζουν τα πλήθη. ΟΙ στροφές του εθνικού μας ύμνου τραγουδιούνται απ΄όλους τους διαδηλωτές και ο τόνος της φωνής φανερώνει την ακλόνητον θέληση όλων να αγωνιστούν για να βγάλουν τη λευτεριά απ’ τα ιερά των ηρώων μας κόκκαλα.

Οσο προχωράει η διαδήλωση γίνεται ογκωδέστερη τόσο, τόσο ο ενθουσιασμός και η αγανάκτηση κορυφώνεται και σταματά μπροστά στη Νομαρχία*, το τι γίνεται εδώ δεν περιγράφεται. Παραλήρημα ανθρώπων αποφασισμένων να δώσουν τα πάντα για την απόκτησι της λευτεριάς. Ολο το πλήθος βροντοφωνάζει ενάντια στους Βουλγάρους και υψώνει ουρανομήκεις ζητοκραυγές για το ΕΑΜ, την πραγματικά εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση.

Η διαδήλωση διαλύθηκε από τις ιταλικές περιπόλους. Μα ο κόσμος δεν φεύγει, θέλει να δείξει ακόμα πιο έντονα στους κατακτητές πως είναι αποφασισμένος να μη δεχθεί και τη νέα επέκταση της Βουλγάρικης τυραννίας.

Ολη την ημέρα ομάδες λαού απ’ όλα τα κοινωνικά στρώματα βρίσκονται σ’ αδιάκοπη κίνηση, παντού συζητούν την τρομερή είδηση και τα γεγονότα της Αθήνας. Το μένος ενάντια στα μέτρα εξόντωσης του λαού μας που παίρνει ο κατακτητής ζωγραφίζεται στα πρόσωπα όλων. Η απόφαση και του τελευταίου Ελληνα είναι να διαμαρτυρηθεί, να διαδηλώσει και να αντιδράσει μ’ όλα τα μέσα.

Η “Ελληνική Σάλπιγγα” με έκτακτη έκδοσή της καλεί το λαό να διαμαρτυρηθεί, να διαδηλώσει και να αντιδράσει.

Τα σύνθημα του ΕΑΜ για τη βραδυνή εκδήλωση διαδίδεται αστραπιαία και η πλατεία Γεωργίου πολύ πιο ενωρίς από την καθορισμένη ώρα γεμίζει από κόσμο που πιστεύει και πειθαρχεί στην οργάνωσή του. Στις 7 και 30 όλοι οι συγκεντρωμένοι αρχίζουν τον εθνικό ύμνο, όλοι στέκονται όρθιοι, ασκεπείς, σε στάση προσοχής.

Τα συνθήματα “Κάτω οι Βούλγαροι – Ζήτω το ΕΑΜ” δονούν την ατμόσφαιρα και με το “Μαύρη είναι η νύχτα στα βουνά” ξεκινά η διαδήλωση, τη στιγμή αυτή οι διαδηλωτές δέχτηκαν μια προσχεδιασμένη δολοφονική επίθεση από τους γενναίους Ιταλούς.

Απ’ όλα τα σημεία της πλατείας Γεωργίου και τα γύρω κτίρια συγκεντρωμένα πυρά αποστέλλονται στον άοπλο λαό. Επί 20 ολόκληρα λεπτά μια φοβερή μάχη πυρών διεξάγεται στην πλατεία και επεκτείνεται στις παρόδους και τις συνοικίες.

Αίμα. Αίμα ελληνικό ράντισε και αγίασε τους δρόμους της Καλαμάτας. Τρεις πατριώτες, τρεις ήρωες έπεσαν στο βωμό της λευτεριάς.

Η θηριωδία των κακούργων κτηνανθρώπων δεν περιγράφεται, όταν σταμάτησε το τουφεκίδι οι κατακτητές εξαπέλυσαν άγρια τρομοκρατία με τα πιστόλια στο χέρι μπαίνανε στα σπίτια και πιάνανε τον άοπλο λαό που είχε καταφύγει για να σωθεί, άλλους οδηγούσαν στην Καραμπιναρία, άλλους δε τους τοποθετούσαν μπροστά σ’ αποσπάσματα με πολυβόλα. Μια ώρα βαρβαρότητας, τρομοκρατίας και θηριωδίας που όμως δεν ελύγισε τον άοπλο αλλά γενναίο λαό μας.

Την επομένη Ιταλοί καραμπινιέροι πήραν τους σκοτωμένους από τα σπίτια και τους έθαψαν χωρίς να επιτρέψουν να παρευρεθεί κανένας στην ταφή τους.

Μέχρι στιγμής δεν εξακριβώθηκε ο αριθμός των τραυματιών. Πάντως υπάρχουν πολλοί τραυματίες, επίσης υπάρχουν και στο ιταλικό νοσοκομείο τραυματίες».

Συγκλονιστική ιστορία που την κάνει ακόμη πιο συγκλονιστική το γεγονός ότι η Πολιτεία ούτε τίμησε, ούτε τιμά την μνήμη των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους, των τραυματιών, εκείνων που αψήφησαν τον κίνδυνο και πήραν μαζικά μέρος στο κάλεσμα των αντιστασιακών οργανώσεων του ΕΑΜ. Μια ιστορία που εξελίχθηκε στο κέντρο της πόλης, σε σημεία από τα οποία περνούν καθημερινά οι καλαματιανοί και δεν γνωρίζουν τι έχει συμβεί. Και όταν η Πολιτεία σκεπάζει με την αποσιώπηση την ιστορία όταν δεν είναι συμβατή με το αφήγημα του μετεμφυλιακού κράτους που οδήγησε στα κολαστήρια για τους αγωνιστές, έχει ιδιαίτερη σημασία να φέρουμε στην επιφάνεια και τη δημοσιότητα αυτές σελίδες αντίστασης σε κατακτητές και τυράννους. Που αποτελούν παρακαταθήκη για τις νεότερες γενιές…

*Η Νομαρχία βρισκόταν στη διασταύρωση Γεωργούλη και Κανάρη