The Guardian: Μεγάλο σκάνδαλο της ελληνικής γεωργίας, τεράστιο σκάνδαλο επιδοτήσεων της ΕΕ που επινοήθηκε από την πολιτική ελίτ και πληρώθηκε από απλούς ανθρώπους.
Ένα σκάνδαλο που τράβηξε την αυλαία για να αποκαλύψει πώς λειτουργεί η εξουσία στην Ελλάδα.
Κάτι περίεργο συμβαίνει στην Ελλάδα: ζώα εμφανίζονται από το πουθενά. Μεταξύ 2016 και 2022, ο πληθυσμός των προβάτων στο νησί της Κρήτης υπερδιπλασιάστηκε. Ή τουλάχιστον έτσι ισχυρίζονται τα ελληνικά κρατικά αρχεία, τα οποία, σε παρόμοια περίοδο, αποκαλύπτουν άλλες περίεργες τάσεις σε ολόκληρη τη χώρα. Οι πλαγιές του Ολύμπου λέγεται ότι είναι γεμάτες με φυτείες μπανάνας, τα στρατιωτικά αεροδρόμια υψηλής ασφάλειας έχουν μετατραπεί σε καλλιέργειες με ελαιόδεντρα και τα βοσκοτόπια για κατσίκες και αρνιά εκτείνονται τώρα από τη γη και στα κρυστάλλινα βάθη των γύρω θαλασσών.
Όλοι αυτοί οι ισχυρισμοί είναι τόσο γελοίοι όσο και προσοδοφόροι και δείχνουν ένα ντροπιαστικό σκάνδαλο που αναστατώνει την ελληνική πολιτική: την αποκάλυψη ότι για χρόνια, τεράστια ποσά κονδυλίων της ΕΕ τσεπώνονταν από ιδιώτες που τα διεκδικούσαν ως επιδοτήσεις για αγροτικές εργασίες που δεν υπήρχαν.
Το ένα τρίτο του προϋπολογισμού της ΕΕ, περισσότερο από ό,τι διατίθεται για την εκπαίδευση και την πρόνοια και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μαζί, πηγαίνει στην επιδότηση της γεωργίας των κρατών μελών. Όσο περισσότερα ζώα υπάρχουν, τόσο περισσότερη γη τους παραχωρείται για βοσκή – και τόσο περισσότερα μετρητά διανέμονται. Στην Ελλάδα, οι αγροτικές επιδοτήσεις που διασκορπίζονται από τις Βρυξέλλες φτάνουν στο ποσό των 2 δισ. ευρώ ετησίως, που ισοδυναμεί με περίπου το ένα τέταρτο του υπερβολικά διογκωμένου ετήσιου στρατιωτικού προϋπολογισμού της χώρας.
Εκ πρώτης όψεως, αυτό το αναδυόμενο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ – που πήρε το όνομά του από το ακρωνύμιο του ελληνικού κρατικού φορέα που επέβλεπε την κατανομή των ευρωπαϊκών αγροτικών επιδοτήσεων – θα μπορούσε να θεωρηθεί ως πράξη εκδίκησης. Μια δεκαετία μετά από μια οικονομική κρίση κατά την οποία οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες επέβαλαν ταπεινωτικά μέτρα λιτότητας στην ελληνική εργατική τάξη, οι πονηροί Κρητικοί αγρότες άρχισαν να επινοούν εκατομμύρια φανταστικά πρόβατα και να κλέβουν μετρητά από τις Βρυξέλλες;
Είναι μια δελεαστική ερμηνεία, αλλά δεν είναι εδώ η ιστορία. Στην πραγματικότητα, ο ΟΠΕΚΕΠΕ μοιάζει με μια απάτη που διεξάγεται κατ' εντολή της ίδιας πολιτικής ελίτ που οδήγησε την Ελλάδα σε τόσο καταστροφικά οικονομικά νερά. Μια ευρωπαϊκή έρευνα για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, που ξεκίνησε το 2020 και διεξήχθη από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (Eppo) με έδρα το Λουξεμβούργο, ισχυρίζεται πως είναι μια αρπαγή μετρητών που μπορεί να έχει «οργανωθεί με συστηματικό τρόπο» σε ολόκληρη την πολιτεία.
Ξεκινώντας πιθανώς από το 1998 ο αγροτικός ισολογισμός της Ελλάδας ήταν στρεβλωμένος, αλλά αυτό φαίνεται να επιταχύνεται με την εκλογή του δεξιού κόμματος της Νέας Δημοκρατίας το 2019. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι ελεγκτές παραμερίστηκαν καθώς οικόπεδα νέας γεωργικής γης καταχωρήθηκαν σε κάποιο άτομο το ένα έτος και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν – στα χαρτιά – σε άλλο το επόμενο. Η Κρήτη τροποποιήθηκε στατιστικά ώστε να κατέχει τα μισά πρόβατα της Ελλάδας, παρόλο που έγινε δύσκολο να εξηγηθεί πώς παρήγαγαν λιγότερο από το ένα δέκατο του πρόβειου γάλακτος της χώρας. Οι πληθυσμοί των μελισσών υπερδιπλασιάστηκαν σε νησιά όπου μαίνονται πυρκαγιές ή επεκτείνεται η ξηρασία. Δύο Έλληνες πρώην υπουργοί φέρονται να έχουν περάσει χρόνια «βοηθώντας και υποκινώντας την υπεξαίρεση» των γεωργικών κονδυλίων της ΕΕ.
Τόσες χιλιάδες δόλιες ή υπερβολικές αξιώσεις προκαλούν πλέον αναπόφευκτα ερωτήματα. Πού πήγαν τα χρήματα; Ποιος ωφελήθηκε; Η έρευνα συνεχίζεται υπό τη Laura Codruța Kövesi, επικεφαλής της Eppo, η οποία έγινε αγαπητή στις Βρυξέλλες όταν ήταν γενική εισαγγελέας της εθνικής διεύθυνσης καταπολέμησης της διαφθοράς της Ρουμανίας, φυλακίζοντας εκατοντάδες Ρουμάνους στην πιο σαρωτική εκστρατεία κατά της διαφθοράς στην πρόσφατη ευρωπαϊκή μνήμη.
Είναι ήδη προφανές ότι το κυβερνών κόμμα της Νέας Δημοκρατίας – η δυναστική παλιά μηχανή της ελληνικής δεξιάς – είναι βαθιά αναμεμειγμένο. Δεκατρείς βουλευτές του έχουν εμπλακεί στις απάτες του ΟΠΕΚΕΠΕ (όπως και ένας βουλευτής του ΠΑΣΟΚ και ένας βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ). Ένας υπουργός του υπουργικού συμβουλίου και τέσσερις βουλευτές αναγκάστηκαν να παραιτηθούν.
Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός και αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, δήλωσε ότι «δεν έχει τίποτα να κρύψει» και δεσμεύτηκε να φτάσει στο βάθος του σκανδάλου, αν και τώρα απορρίπτει την ιδέα μιας πλήρους κλίμακας κοινοβουλευτικής έρευνας. Έλαβε προσωπικά γεωργικές επιδοτήσεις της ΕΕ από το 2014 έως το 2021. (Ένας κυβερνητικός εκπρόσωπος υπερασπίστηκε τις ενέργειες του Μητσοτάκη, λέγοντας ότι δεν είχε καμία υποχρέωση να παραιτηθεί από το ιστορικό του δικαίωμα στη χρηματοδότηση και ότι «ό,τι ισχύει για κάθε γαιοκτήμονα ισχύει και για αυτόν».) «Ποιον κοροϊδεύετε, κύριε Μητσοτάκη;» Ο Νίκος Ανδρουλάκης, πρόεδρος της αντιπολίτευσης του ΠΑΣΟΚ, ρώτησε στο ελληνικό κοινοβούλιο τον περασμένο μήνα. «Ο κ. Μητσοτάκης είτε είναι συνένοχος», ανέφερε ο ΣΥΡΙΖΑ σε ανακοίνωση του κόμματος, «είτε εκβιάζεται από τους υπουργούς του».
Το σκάνδαλο τράβηξε επίσης την αυλαία για να αποκαλύψει πώς λειτουργεί η εξουσία στην Ελλάδα. Τρεις επικεφαλής του ΟΠΕΚΕΠΕ που αμφισβήτησαν οικονομικές παρατυπίες φέρεται να εκδιώχθηκαν, ο ένας αφού προσπάθησε να μπλοκάρει περίπου 3.500 ύποπτες αιτήσεις επιδότησης, ο άλλος αφού μπλόκαρε 9.000 πληρωμές. Οι υποκλοπές που διεξήγαγαν οι ευρωπαϊκές αρχές κατέγραψαν αξιωματούχους που φοβούνταν ότι θα εγείρονταν ανησυχίες, αλλά επέμεναν ότι οι δόλιες πληρωμές θα περνούσαν ούτως ή άλλως. Καθώς οι Ευρωπαίοι επιθεωρητές έφτασαν στην Κρήτη, οι αγρότες φέρεται να προειδοποιήθηκαν εκ των προτέρων και να διατάχθηκαν να μετακινήσουν τα κοπάδια για να διατηρήσουν τα προσχήματα. Το ξέπλυμα του νησιού με μετρητά ευρωπαϊκών επιδοτήσεων φαίνεται να έχει κάνει ένα σημαντικό κομμάτι του μπλοκ των ψηφοφόρων του χαρούμενο. Αυτό ήταν το σημείο που υποστήριξαν οι αντίπαλοι του Μητσοτάκη. Πράγματι, σε μια από τις πιο σεισμικές ανακατατάξεις του ελληνικού πολιτικού τοπίου τον τελευταίο καιρό, η Κρήτη –πρώην προπύργιο της αριστεράς– στράφηκε στη Νέα Δημοκρατία το 2023. (Ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης είπε: «Η σύνδεση μεταξύ των απατεώνων που ερευνώνται και οποιασδήποτε αλλαγής στο εκλογικό αποτέλεσμα δεν είναι ρεαλιστική, είναι προϊόν επιστημονικής φαντασίας»).
Ας ονομάσουμε αυτό το σκάνδαλο όπως είναι: ένα ακόμη οικονομικό πλήγμα για το οποίο οι Έλληνες φορολογούμενοι θα πληρώσουν και πάλι τον λογαριασμό. Το πρόστιμο που έχει ήδη επιβληθεί από τις Βρυξέλλες, περίπου 415 εκατομμύρια ευρώ, θα φορτωθεί σε αυτούς που έχουν γίνει οι πιο καταπονημένοι αλλά και οι τρίτοι χειρότερα αμειβόμενοι πολίτες της ΕΕ. Για να το αντιμετωπίσουν, το ισοδύναμο και των 10 εκατομμυρίων Ελλήνων θα πρέπει να εργαστούν οκτώ ώρες ο καθένας με τον κατώτατο μισθό της χώρας. Περισσότερα πρόστιμα αναμένονται τους επόμενους μήνες καθώς διευρύνεται η έρευνα της Kövesi.
Εδώ και έξι χρόνια, ο Μητσοτάκης διαβεβαιώνει τους Έλληνες ψηφοφόρους ότι καθαρίζει δεκαετίες κληρονομικής σήψης από το ελληνικό κράτος. Μιλά για τεχνοκρατική αναμόρφωση, μια «νέα Ελλάδα», μια γη που ανασύρθηκε από τα βάθη της οικονομικής καταστροφής και του διαχειριστικού χάους. Αλλά η μία κρίση μετά την άλλη ξεδιπλώνει κάθε αντίφαση σε αυτές τις διαβεβαιώσεις. Το 2022, ο ανιψιός του αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τη θέση του γενικού γραμματέα εν μέσω της αποκάλυψης μιας γελοίας επιχείρησης spyware – μόνο για να ξεκινήσει η συζήτηση για την επιστροφή του στο γραφείο του θείου του δύο χρόνια αργότερα. Το 2023, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών του Μητσοτάκη παραιτήθηκε μετά από σιδηροδρομικό δυστύχημα στο οποίο σκοτώθηκαν 57 άνθρωποι αφού αγνοήθηκαν οι προειδοποιήσεις ασφαλείας για το σιδηροδρομικό σύστημα της Ελλάδας – μόνο για να γλιστρήσει ξανά στην πρώην κοινοβουλευτική του έδρα μόλις ο σάλος της μαζικής οργής είχε αρχίσει να υποχωρεί. Τέτοια σκάνδαλα αντιμετωπίζονται σαν άβολα ξεσκόνισμα δημοσίων σχέσεων στα οποία το πρόβλημα δεν είναι μια πολιτική τάξη που μπαινοβγαίνει στην εξουσία ατιμώρητα, αλλά οι Έλληνες που απαιτούν συνέπειες από εκείνους που κάνουν διαλέξεις για λογοδοσία.
Η Ελλάδα είναι ήδη ένα μέρος όπου το αφήγημα της λαμπρής νέας ευημερίας – ένας αναδυόμενος τεχνολογικός κόμβος που ανθεί με ξένες επενδύσεις – έχει αποδειχθεί απατηλό για τους περισσότερους. Αλλά όλο και περισσότερο απειλεί να εξελιχθεί σε κάτι άλλο: ένα μέρος όπου στον λαό λέγεται ότι η διαφθορά που συνεχίζει να καταστρέφει τα οικονομικά τους και την εμπιστοσύνη τους είναι απλώς ένα ακόμη αποκύημα της φαντασίας.
Πηγή: https://www.theguardian.com/commentisfree/2025/sep/05/greek-farming-political-elite-eu-subsidy-scandal-greece του Alexander Clapp
Ο Alexander Clapp είναι δημοσιογράφος με έδρα την Αθήνα
