Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ πιο σύνθετη. Οι διεθνείς αποφάσεις καθορίζονται από συγκρουόμενα οικονομικά και εθνικά συμφέροντα, που άλλοτε λειτουργούν ορθολογικά και άλλοτε αυτοκαταστροφικά, όταν η ανισορροπία ισχύος καλλιεργεί το αίσθημα της αδικίας. Ακόμη και στο εσωτερικό κρατών και οικονομικών κέντρων οι αντιθέσεις είναι διαρκείς· αυτές διαμορφώνουν προσανατολισμούς και προτεραιότητες.
Η Ελλάδα πλήρωσε ακριβά την πολιτική των ετών 2009- 2015, όταν ο λαϊκισμός καπηλεύτηκε το αίσθημα της αδικίας και οδήγησε την οικονομία σε ύφεση και τους πολίτες σε δραματική απώλεια εισοδήματος. Το αποτύπωμα εκείνης της περιόδου παραμένει ενεργό και επηρεάζει βαθιά τη στάση της κοινωνίας.
Σε αυτό το περιβάλλον η σύσφιγξη των σχέσεων Ελλάδας - ΗΠΑ και η διατήρηση της συνεργασίας με το Ισραήλ αποτελούν μια ρεαλιστική επιλογή. Η στρατιωτική ισχύς και των δύο κρατών λειτουργεί αποτρεπτικά απέναντι σε κάθε αναθεωρητισμό της Άγκυρας. Η ουσία όμως δεν κρίνεται μόνο στις συμφωνίες. Κρίνεται στο αν η συμμαχία θα «επικυρωθεί» από τα ελληνικά οικονομικά συμφέροντα και αν θα γίνει αποδεκτή από την κοινωνία.
Εδώ συναντάμε τα μεγάλα εμπόδια. Ισχυρά εφοπλιστικά, εμπορικά και ενεργειακά συμφέροντα έχουν βαθιές διασυνδέσεις με Ρωσία, Κίνα και αραβικές χώρες. Αυτές οι σχέσεις δεν κόβονται εύκολα και όσο διατηρούνται τόσο θα υπονομεύουν τη στρατηγική συνεργασία με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Γι’ αυτό βρίσκουν έδαφος αντιδυτικές αφηγήσεις, είτε θρησκευτικές είτε ιδεολογικές. Κρίσιμη όμως είναι και η στάση των πολιτών. Μεγάλο μέρος της κοινωνίας νιώθει αδικημένο από τα πολιτικά τζάκια και από την άνιση κατανομή των ευρωπαϊκών πόρων. Αν οι ΗΠΑ δεν κατανοήσουν ότι η Ελλάδα χρειάζεται πραγματική κοινωνική στήριξη -και όχι μόνο γεωπολιτική συμπόρευση- τότε καθόλου απίθανο δεν είναι να επικρατήσει στις κάλπες ένα φιλορωσικό ρεύμα, που θα αιφνιδιάσει την Ουάσιγκτον.
Στην Πελοπόννησο η αμερικανική συμβολή μπορεί να έχει άμεσο αντίκτυπο. Ο εκσυγχρονισμός του σιδηροδρόμου είναι έργο αμελητέου κόστους για τις ΗΠΑ και τεράστιας σημασίας για την Περιφέρεια. Το ίδιο και η δημιουργία διεθνούς αεροπορικού κόμβου, που θα περιορίσει την απομόνωση και θα στηρίξει την τοπική οικονομία. Η φθηνή ενέργεια δεν είναι πολυτέλεια· είναι όρος επιβίωσης. Η γεωπολιτική κατεύθυνση μιας χώρας δεν αλλάζει με ανακοινώσεις, αλλά με έργα που βελτιώνουν την καθημερινότητα των ανθρώπων. Αν αυτό το αντιληφθεί εγκαίρως η Ουάσιγκτον, η συμμαχία θα αποκτήσει βάθος και διάρκεια. Αν όχι, θα μείνει μια εύθραυστη εξαγγελία, που μπορεί να ανατραπεί από την επόμενη εκλογική συγκυρία.
