Η Ανατολική Μεσόγειος γίνεται και πάλι πεδίο στρατηγικών ισορροπιών, όπου η ισχύς μετριέται, όχι μόνο σε αριθμούς πλοίων ή μαχητικών, αλλά και σε πολιτική βούληση και γεωπολιτικά διπλωματικά χαρτιά. Η παράλληλη είσοδος της Ελλάδας σε μια νέα εποχή στρατιωτικής αποτροπής με τις φρεγάτες Belh@rra και η αναβίωση των ρωσικών S-400 ή F-35στην Τουρκία δεν είναι απλές ειδήσεις αμυντικού χαρακτήρα. Αντιθέτως, αποτελούν δύο όψεις της ίδιας πραγματικότητας: την ανάγκη για στρατηγική αυτονομία και διαρκή επαγρύπνηση απέναντι σε αναθεωρητικές δυνάμεις, σε μια περιοχή όπου οι ισορροπίες δυνάμεων μεταβάλλονται γρήγορα.
Η φρεγάτα «Κίμων»: Σύμβολο ισχύος και αποτροπής
Στη Λοριάν της Γαλλίας, υψώθηκε η ελληνική σημαία στην πρώτη από τις τέσσερις νέες φρεγάτες Belh@rra του Πολεμικού Ναυτικού. Παρόντες στην τελετή ήταν ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, και η Γαλλίδα ομόλογός του, σε μια στιγμή που υπερβαίνει τη στενή έννοια μιας απλής παραλαβής οπλικού συστήματος.
Όπως τόνισε ο ΥΕΘΑ Ν. Δένδιας, η φρεγάτα «Κίμων» δεν είναι απλώς ένα πολεμικό πλοίο. Είναι το σύμβολο εισόδου των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων σε μια νέα εποχή, στο πλαίσιο της «Ατζέντας 2030». Ενισχύει την αποτροπή και υπενθυμίζει μια διαχρονική αλήθεια: η Ελλάδα ζει και αναπνέει από τη θάλασσα.
Η ελληνική φρεγάτα φέρει ισχυρό στρατηγικό οπλισμό: τους πυραύλους Aster-30, με δυνατότητα αεράμυνας περιοχής, που καλύπτουν μεγάλες θαλάσσιες και εναέριες ζώνες. Το σύγχρονο ραντάρ της επιτρέπει να εντοπίζει απειλές μακριά, πριν πλησιάσουν, ενώ οι Aster-30 μπορούν να εμπλέκουν στόχους από πολύ χαμηλά έως πάνω από 20 χλμ. Και με δραστικό βεληνεκές τα 120 χιλιόμετρα. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μιας «ομπρέλας» αεράμυνας για κρίσιμες θαλάσσιες ζώνες, που αλλάζει το ισοζύγιο ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ιδιαίτερη σημασία έχει και η ελληνογαλλική στρατηγική σχέση. Ο Ν. Δένδιας ανακοίνωσε την έναρξη συνομιλιών για την παράταση της Συμφωνίας Στρατηγικής Συνεργασίας, η οποία περιλαμβάνει ρήτρα αλληλεγγύης και ουσιαστική σύμπλευση σε θέματα ασφάλειας. Η ελληνική αμυντική βιομηχανία συμμετέχει στο πρόγραμμα με ποσοστό 25%, αποδεικνύοντας ότι η Ελλάδα δεν είναι απλός αγοραστής, αλλά στρατηγικός εταίρος.
Η ονοματοδοσία της φρεγάτας έχει και ιστορικό συμβολισμό.
Ο Κίμων (510–450 π.Χ.), κορυφαίος Αθηναίος ναύαρχος, ηγήθηκε εκστρατείας στην Κύπρο κατά των Περσών, πίστευε ότι «η Κύπρος ΔΕΝ κείται μακράν» και πέθανε πολιορκώντας το Κίτιο (450 π.Χ.), την περιοχή της σημερινής Λάρνακας.
Δύο χιλιετίες μετά, η Φ/Γ «Κίμων» επιστρέφει στη Μεσόγειο, όχι ως μνήμη, αλλά ως μήνυμα ισχύος, αποτροπής και ευθύνης. Όπως τόνισε ο ΥΕΘΑ: «Η Ελλάδα δεν απειλεί, αλλά αποτρέπει. Και εγγυάται το Διεθνές Δίκαιο απέναντι στην ωμή ισχύ και στρατιωτική βία.»
S-400: Το γεωπολιτικό χαρτί της Τουρκίας
Στον αντίποδα, η Τουρκία επαναφέρει το ζήτημα των ρωσικών S-400 στη διεθνή ατζέντα. Δεν πρόκειται πλέον για απλό αντιαεροπορικό σύστημα, αλλά για εργαλείο γεωπολιτικής συναλλαγής και δείκτη του πραγματικού στρατηγικού προσανατολισμού της Άγκυρας. Το ζήτημα έχει μεταβεί από το τεχνικό στο βαθύτατα πολιτικό: ποιο στρατόπεδο επιλέγει ή προσποιείται ότι επιλέγει, η Τουρκία σε έναν κόσμο αυξανόμενης αστάθειας; Και ποιες είναι οι συνέπειες για την ισορροπία στο ΝΑΤΟ, την Ανατολική Μεσόγειο και την ελληνική ασφάλεια;
Στη συνάντηση Ερντογάν–Πούτιν στις 12 Δεκεμβρίου στην Ασχαμπάντ του Τουρκμενιστάν, ο Τούρκος πρόεδρος έθεσε απευθείας στη Ρωσία το ζήτημα των S-400, επιβεβαιώνοντας τη μετατροπή τους σε διαπραγματευτικό βάρος. Η Τουρκία εξετάζει ακόμη και την επιστροφή τους στη Ρωσία, ώστε να άρει τα εμπόδια του Κογκρέσου και να ανοίξει δρόμο για τα αμερικανικά μαχητικά F-35. Το μήνυμα για την Ουάσιγκτον είναι σαφές: S-400 και F-35 δεν μπορούν να συνυπάρξουν.
Για τη Ρωσία, η απομάκρυνση των S-400 θα ήταν συμβολικό πλήγμα, καθότι, η Τουρκία παραμένει κρίσιμος στρατηγικός παράγοντας στην Ουκρανία, στη Μαύρη Θάλασσα και στις ενεργειακές ροές ρωσικών ενεργειακών προϊόντων. Ο συμβιβασμός δεν αποκλείεται: οικονομικός συμψηφισμός ή ενεργειακές διευκολύνσεις. Το πραγματικό διακύβευμα όμως είναι η επανατοποθέτηση της Τουρκίας ως «απαραίτητου συμμάχου», είτε της ΔΥΣΗΣ (ΗΠΑ-Ε.Ε.) είτε τις Ρωσίας, χωρίς να εγκαταλείψει τον αναθεωρητικό της ρόλο.
Για την Ελλάδα, η πιθανή επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35 αλλάζει το ισοζύγιο ισχύος στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτήν τη συγκυρία, η Ελλάδα ενισχύει το δικό της ποιοτικό πλεονέκτημα, με νέο αμυντικό δόγμα που περιλαμβάνει την προληπτική ικανότητα πρώτου πλήγματος.
Η σύγκριση είναι αναπόφευκτη: η Ρωσία στην Ουκρανία και η Τουρκία στην Κύπρο είναι δύο πράξεις του ίδιου έργου, σε διαφορετική σκηνή. Αναθεώρηση συνόρων, αμφισβήτηση κυριαρχίας, στρατιωτική ισχύς πάνω από το διεθνές δίκαιο.
Οι S-400 δεν είναι το πρόβλημα. Είναι το σύμπτωμα. Το πραγματικό διακύβευμα είναι η ανοχή της Δύσης στον τουρκικό αναθεωρητισμό, όπως ακριβώς υπήρξε ανοχή στον ρωσικό πριν από την Ουκρανία.
Η Κύπρος δεν ήταν εξαίρεση. Ήταν το προηγούμενο. Και όποιος συνεχίζει να συναλλάσσεται με την ισχύ αντί με το διεθνές δίκαιο, απλώς προετοιμάζει το επόμενο πεδίο σύγκρουσης. Η σιωπή της Ε.Ε. στην στρατιωτική εισβολή της Τουρκίας στη Κύπρο και η συνεχιζόμενη για 51 χρόνια στρατιωτική κατοχή ευρωπαϊκού εδάφους, καθιστά την αλληλεγγύη προς την Ουκρανία, αμφιλεγόμενη, αν όχι και προσχηματική ή και υποκριτική.
Καταλήγοντας επισημαίνουμε ότι: Η φρεγάτα «Κίμων» και η ελληνική στρατηγική αναβάθμιση με τις Belh@rra, αντιπαραβάλλονται στο φόντο ενός περιβάλλοντος όπου η Τουρκία αξιοποιεί τα S-400 ως γεωπολιτικό διαπραγματευτικό εργαλείο. Η Ελλάδα επιλέγει τον δρόμο της αποτροπής, της στρατηγικής αυτονομίας και της ευρωπαϊκής σταθερότητας, ακροβατώντας ανάμεσα στην αντιρωσική υστερία της Ε.Ε. και της διαλλακτικής προσέγγισης της Ρωσίας από την αμερικανική διπλωματία και του επιχειρηματία προέδρου ΤΡΑΜΠ...
Οι επιλογές αυτές δεν είναι μόνο τεχνικές ή στρατιωτικές.Είναι πιο σύνθετες, είναι πολιτικές, γεωπολιτικές και ηθικές. Στο παιχνίδι της Ανατολικής Μεσογείου, η ισχύς της Ελλάδας δεν μετριέται μόνο σε πλοία και όπλα, αλλά στην ικανότητα να υπερασπίζεται το Διεθνές Δίκαιο και να στέλνει σαφή μηνύματα αποτροπής σε όσους αμφισβητούν την κυριαρχία των γειτόνων της.
