Τα προβλήματα στον αγροτικό τομέα έχουν διογκωθεί σε βαθμό που να θεωρείται δύσκολη πλέον η πολιτική διαχείρισή τους. Την περασμένη εβδομάδα, όχι τυχαία, κυκλοφορούσαν φήμες για παραίτηση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης Κωνσταντίνου Τσιάρα, οι οποίες, αν και διαψεύστηκαν, δείχνουν ότι η κατάσταση έχει φτάσει σε σημείο, όπου αναζητείται αποδιοπομπαίος τράγος. Η αλήθεια είναι ότι για το σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ, που έχει ως αποτέλεσμα το μπλοκάρισμα των επιδοτήσεων, οι ευθύνες δεν είναι του νυν υπουργού, αλλά διαχέονται σε όλους τους προκατόχους του, με εμβληματικές ευθύνες σε κάποιους από αυτούς.
Οι υπουργοί, βέβαια, είναι αναλώσιμοι και η τύχη τους πολλές φορές κρίνεται από τη συγκυρία -και αυτή είναι σήμερα πολύ δύσκολη. Η καθυστέρηση της καταβολής των επιδοτήσεων αποτελεί το κερασάκι στην τούρτα σε μια σειρά προβλημάτων στον αγροτικό χώρο. Δεν είναι, δηλαδή, μόνο το γεγονός ότι, για παράδειγμα, οι ελαιοπαραγωγοί της Μεσσηνίας δεν θα πάρουν μέσα στην εβδομάδα, όπως γινόταν επί σειρά ετών, την προκαταβολή του 80% της επιδότησης, προκειμένου να ξεκινήσουν τη νέα ελαιοσυγκομιδή. Είναι και το γεγονός ότι δεν υπάρχουν εργατικά χέρια για τη συγκομιδή και η κυβέρνηση, με παρατάσεις της τελευταίας στιγμής, προσπαθεί να «μπαλώσει» την κατάσταση. Είναι, βεβαίως, και το γεγονός ότι το ελαιόλαδο συνεχίζει να πωλείται χύμα και η τιμή του να μεταβάλλεται ανάλογα με τα γούστα και τις ανάγκες ενός αόρατου συστήματος, που το χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη για ένα άλλο τελικό προϊόν.
Υπάρχει, δηλαδή, ένα σύνολο αστοχιών και παραλείψεων, που έχουν ουσιαστικά εγκαταλείψει την αγροτική παραγωγή και τους ανθρώπους της επαρχίας στην τύχη τους. Οι ελαιοπαραγωγοί την προηγούμενη περίοδο αντιμετωπίστηκαν ως «εχθροί του έθνους» και ως υπεύθυνοι για την άνοδο του πληθωρισμού. Τώρα που η τιμή του ελαιολάδου έχει πέσει, θεωρούν ότι η πολεμική που δέχτηκαν από κυβερνητικούς παράγοντες έχει παίξει τον ρόλο της. Αυτοί που υπόσχονταν συγκράτηση των τιμών του ελαιολάδου για να «προστατέψουν» τον καταναλωτή, θα πρέπει να πείσουν τώρα τον ελαιοπαραγωγό ότι δεν ευθύνονται για τη συμπίεση των τιμών και τη μείωση του εισοδήματός του.
Το υπουργείο, την τελευταία στιγμή, ανέβαλε την υποχρέωση δήλωσης μεταφοράς ελαιόκαρπου, που απειλούσε να μετατρέψει σε θρίλερ τη φετινή ελαιοσυγκομιδή, αλλά όλοι γνωρίζουν ότι αυτό θα επανέλθει ως ζήτημα τους επόμενους μήνες. Η συγκρότηση ξανά ελαιοκομικού μητρώου και το κόστος που θα απαιτηθεί, αποτελούν άλλη μια εστία δυσφορίας.
Όλα αυτά μαζί συνθέτουν το εκρηκτικό πρόβλημα που έχει διαμορφωθεί στον αγροτικό τομέα. Οι παραγωγοί έχουν μείνει χωρίς κεφάλαια κίνησης, με χρέη να τρέχουν, με τις τιμές των προϊόντων να συρρικνώνονται και με έλλειψη εργατικών χεριών. Η αγροτική οικονομία βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης και οι κυβερνητικοί παράγοντες είναι, στην κυριολεξία, πελαγωμένοι. Δεν ξέρουν τι να κάνουν· δεν υπάρχει κανένα σχέδιο, ούτε για τα άμεσα ούτε για τα μακροπρόθεσμα.
Η καταβολή των επιδοτήσεων έχει καθυστερήσει και είναι άγνωστος ο χρόνος που θα μπουν τα λεφτά στους λογαριασμούς των αγροτών. Πέρα όμως από τον χρόνο, εκτιμάται ότι τα χρήματα θα είναι πολύ λιγότερα, κάτι που θα προκαλέσει νέο κύκλο αντιδράσεων. Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ οι έντιμοι αγρότες το πληρώνουν δεύτερη φορά -και αυτό δεν είναι διαχειρίσιμο πολιτικά. Δεν υπάρχει καμία ολοκληρωμένη στρατηγική για την αγροτική παραγωγή και τα εμβληματικά προϊόντα της χώρας. Δεν μπορούν να εξασφαλιστούν έστω τα απολύτως απαραίτητα εργατικά χέρια για τη συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης. Το να μιλήσουμε, σε αυτό το πλαίσιο, για προώθηση προϊόντων με τυποποίηση και ταυτότητα ποιότητας, για την κατάκτηση διεθνών αγορών, αποτελεί ανέκδοτο.
Η επικοινωνιακή πολιτική και η λογική των αποζημιώσεων, που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια στον αγροτικό τομέα, όπως συμβαίνει πάντοτε σκέπασαν πρόσκαιρα τα προβλήματα -αλλά στην ουσία τα διόγκωσαν. Η χρησιμοποίηση του ΟΠΕΚΕΠΕ για να γίνει παιχνίδι με συμφέροντα και παράγοντες στον αγροτικό τομέα πνίγει σήμερα τους πάντες και τα πάντα. Η ζημιά είναι τεράστια σε ηθικό αλλά και σε οικονομικό επίπεδο. Τώρα αναμένεται η έκρηξη. Η αγανάκτηση στον αγροτικό κόσμο είναι δεδομένη, απλώς είναι άγνωστο ακόμα το μέγεθος και οι συνέπειές της.
panagopg@gmail.com
