Στην υπόθεση της μελέτης δημιουργίας ποδηλατόδρομου στο σιδηροδρομικό δίκτυο της Πελοποννήσου έχει ιδιαίτερη σημασία η αναζήτηση του τρόπου λήψης της συγκεκριμένης απόφασης. Ποιος δηλαδή και με βάση ποιες αντιλήψεις και δεδομένα αποφάσισε να μετατρέψει τον σιδηρόδρομο σε ποδηλατόδρομο. Η διερεύνηση της συγκεκριμένης απόφασης θα μας έκανε όλους σοφότερους για τον τρόπο που λαμβάνονται αποφάσεις -και ακόμη περισσότερο, πόσο εύκολα μπορούν να ανακληθούν ή να αντικατασταθούν χωρίς συνέχεια και λογοδοσία.

Μία από τις διαχρονικές παθογένειες του πολιτικού συστήματος ήταν η αποσπασματική και λανθασμένη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων. Οι επιλογές δεν γίνονταν με βάση έναν σχεδιασμό που θα πολλαπλασίαζε τους πόρους που επενδύονταν, αλλά με γνώμονα την εξυπηρέτηση διαφόρων συμφερόντων. Η ικανοποίηση αιτημάτων της εκλογικής πελατείας, η διατήρηση προνομίων συντεχνιών, η διανομή πόρων με βάση τις ανάγκες των οικονομικά ισχυρών της χώρας και πολλές άλλες επιλογές στόχευαν μόνο στην εξασφάλιση πολιτικού χρήματος για τις ανάγκες του εκλογικού αγώνα. Όλα αυτά μαζί συνθέτουν το πλαίσιο δράσεων που οδηγούσε σε κατασπατάληση χρημάτων και στέρηση ευκαιριών.

Το πιο ανησυχητικό είναι πως, όπως δείχνουν οι περισσότεροι δείκτες, η ελληνική οικονομία παραμένει σε θέση υστέρησης. Παρά τα δεκάδες δισεκατομμύρια που έχουν διοχετευθεί τα τελευταία χρόνια από τα ευρωπαϊκά ταμεία, η χώρα εξακολουθεί να "φιγουράρει" στις τελευταίες θέσεις όλων των σημαντικών κατατάξεων της Ε.Ε.: παραγωγικότητα, καινοτομία, επενδύσεις, ποιότητα υποδομών, ανταγωνιστικότητα, δημόσια διοίκηση. Η ανησυχία, βάσιμη όπως όλα δείχνουν, είναι ότι με το πέρας της περιόδου χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης, η ελληνική οικονομία θα εισέλθει σε νέο κύκλο υστέρησης, χωρίς νέα αναπτυξιακά εργαλεία και με αυξημένο ανταγωνισμό διεθνώς.

Σε αυτό το πλαίσιο, η κακή αξιοποίηση των πόρων δεν είναι απλώς ένα λάθος, αλλά καταστροφική επιλογή. Οι διαθέσιμοι πόροι θα έπρεπε να αξιοποιούνται για την ενίσχυση παραγωγικών υποδομών, την καινοτομία, την εκπαίδευση, τη μετάβαση σε μια πραγματικά πράσινη οικονομία. Αντί γι' αυτό, συχνά σπαταλώνται σε έργα βιτρίνας, σε πολιτικά "δώρα" ή σε τοπικά μικροσυμφέροντα. Δεν μπορεί να χρηματοδοτείται η ασφαλτόστρωση δρόμων και η τοποθέτηση κυβόλιθων από το Ταμείο Ανάκαμψης, όταν αυτό υποτίθεται ότι αφορά στρατηγική μεταρρύθμιση και μακροχρόνια ανθεκτικότητα.

Την ώρα που οι περισσότερες χώρες στρέφονται σε αναβαθμισμένες υποδομές σταθερής τροχιάς, ως φιλικές προς το περιβάλλον, μακροπρόθεσμα βιώσιμες και ενεργειακά αποδοτικές, η Ελλάδα εμφανίζεται να κινείται αντίθετα: Να ξηλώνει ράγες και να σχεδιάζει ταφόπλακες -κυριολεκτικά και μεταφορικά. Η χρηματοδότηση μελετών για τη μετατροπή ενός σιδηροδρομικού δικτύου σε χώρο περιπάτου ή ποδηλάτου δεν δείχνει απλώς προγραμματική αδυναμία. Δείχνει βαθιά πολιτική αδιαφορία, έλλειψη οράματος και -τελικά- έναν κυνισμό που δεν έχει προηγούμενο!

panagopg@gmail.com